(ეს წერილი გამოქვეყნდა გაზ. ”რეზონანსში” 2008 წლის იანვარში (20-დან 25-მდე, ზუსტად არ მახსოვს)
გაზეთ “რეზონანსში” (12.01.2008) გამოქვეყნდა წერილი “ოთხი ტელეკომპანიის დაკვეთით ჩატარებულ ეგზიტპოლებში 17%-იანი ცდომილება აღმოჩნდა”.
წერილში აღნიშნულია, რომ, მაგალითად, ნატოში გაწევრიანებას ეგზიტპოლის მიხედვით ხმა მისცა 61%-მა. თუმცა შემდეგ გაირკვა, რომ ეს რიცხვი რეალურად 78% ყოფილა. დაგვეთანხმებით, საკმაოდ დიდი სხვაობაა – 17%!
წერილში გამოთქმულია ეჭვი, რომ ამგვარი ცდომილება, შესაძლოა, პრეზიდენტობის კანდიდატების ხმების დათვლის დროსაც გაპარულიყო.
როგორც ქვევით დავინახავთ, ეს მართლაც ასე მოხდა, მაგრამ ამას შეცდომა კი არ ჰქვია, არამედ... (მაგრამ ამაზე ქვემოთ).
ამ “ცდომილებასთან” დაკავშირებით “რეზონანსის” შეკითხვაზე ეგზიტპოლის ერთ-ერთი ორგანიზატორი, სტრატეგიულ-პოლიტიკური კვლევის ცენტრის ხელმძღვანელი, თემურ იაკობაშვილი პასუხობს: “ინფორმაცია, რომ დათვლისას სერიოზული ცდომილება მოხდა, მეც დღეს გავიგე. ჩვენ გასაგები მიზეზის გამო უფრო პირველ შეკითხვაზე ვაკეთებდით აქცენტს, ანუ საპრეზიდენტო არჩევნებზე. ამიტომ მთელი ყურადღება აქეთკენ იყო მიმართული”.
კარგად დავიმახსოვროთ თემურ იაკობაშვილის ეს აღიარება – მთელი ყურადღება საპრეზიდენტო არჩევნებისაკენ იყო მიმართულიო.
როგორც სჩანს, ეს მართლაც ასე იყო, რამაც გამოიწვია ის, რომ დანარჩენ ორ კითხვაზე ხმების მონაცემებში ეგზიტპოლის ორგანიზატორებმა თავიანთი დანაშაულებრივი მანიპულაციების კვალი უნებურად დატოვეს.
ყველაფერი რომ ნათელი გახდეს, დავეყრდნოთ ინტერნეტში გამოქვეყნებულ მონაცემებს (წწწ.არცჰევნები.გე):
გამოკითხვაში სულ მონაწილეობა მიუღია 9 846 ადამიანს.
შეკითხვაზე (საპრეზიდენტო არჩევნების შესახებ) პასუხი გაუცია 7 102 გამოკითხულს.
დანარჩენს, ანუ 28%-ს, პასუხი არ გაუცია.
ცხადია, ეგზიტპოლის კითხვებზე პროცენტების გამოთვლა ამ მაჩვენებლების მიხედვით ხდება.
არსებობს პროცენტების გამოთვლის ორი წესი:
პირველი წესის თანახმად, პროცენტების გამოთვლა ხდება გამოკითხულთა საერთო რაოდენობის მიხედვით. გამოთვლების შედეგებში, ცხადია, შედის იმ გამოკითხულთა პროცენტული რაოდენობა, რომლებმაც პასუხისაგან თავი შეიკავეს.
მეორე წესის თანახმად, პროცენტების გამოთვლა ხდება გამოკითხულთა იმ რაოდენობის მიხედვით, რომლებმაც კითხვაზე პასუხი გასცეს. გამოთვლის ამ წესით მიღებულ შედეგებში, ცხადია, არ შედის იმ გამოკითხულთა პროცენტული რაოდენობა, რომლებმაც პასუხისაგან თავი შეიკავეს.
ამ ორი წესიდან თუ რომელს უფრო მეტი სიზუსტე ახასიათებს, გამოკითხვის რეალური შედეგების თვალსაზრისით, ამაზე ამ წერილის ბოლოს ვიმსჯელებთ.
მანამდე კი ვნახოთ, რომელი წესით გამოთვალეს პროცენტები ამ ჩვენი ეგზიტპოლის ორგანიზატორებმა.
გავიხსენოთ 5 იანვრის საღამოს ეგზიტპოლის ერთ-ერთი ორგანიზატორის, ბატონ იაკობაშვილის გამოსვლა ტელევიზიით, როდესაც მან გამოაცხადა ეგზიტპოლის საბოლოო შედეგები (ამის ხილვაც ინტერნეტში შეგიძლიათ).
აი, როგორი პროცენტები გამოაცხადა მან:
საპრეზიდენტო არჩევნები: გაჩეჩილაძე – 28,3%, პატარკაციშვილი – 6,2%; გამყრელიძე – 3,6%, ნათელაშვილი – 5,6%, სააკაშვილი – 53,8%, მაისაშვილი – 0,9% და სარიშვილი – 0,4%.
მან აქვე აღნიშნა, რომ პასუხების გაცემა არ ისურვა გამოკითხულთა 28%-მა, რაც გამოკითხვის შედეგებში არ იქნა შეტანილიო.
საპარლამენტო არჩევნების გაზაფხულზე ჩატარება: თანახმა – 63%, უარი – 15,6%. პასუხისაგან თავი შეიკავა 20,8%-მა.
ნატოს წევრობის სურვილი: თანახმა – 61%, უარი – 17%, პასუხისაგან თავი შეიკავა 21,3%-მა.
გამოდის, რომ პრეზიდენტობის კანდიდატების პროცენტების გამოთვლა რატომღაც მოუხდენიათ მეორე წესის თანახმად, ხოლო დანარჩენ ორ კითხვაზე – პირველი წესის თანახმად.
უთუოდ იკითხავთ: რა არის ამ უცნაურობის მიზეზი?
მიზეზი სრულიად აშკარაა:
როგორც ირკვევა, პროცენტების გამოთვლა სამივე საკითხზე თავიდან მოუხდენიათ პირველი წესის თანახმად (რომელიც უფრო ზუსტ შედეგებს იძლევა, მაგრამ ამაზე ქვემოთ). ამ გამოთვლის შედეგად სააკაშვილი ღებულობდა 38,8%-ს. (7102-ის 53,8% არის 3820. ხოლო 3820 არის გამოკითხულთა საერთო რაოდენობის _ 9846-ის 38,8%).
ეგზიტპოლის ორგანიზატორები, როგორც ჩანს, საგონებელში ჩავარდნილან, სასწრაფოდ დაფაცურებულან და გახსენებიათ გამოთვლის მეორე წესი. და რადგანაც მთავარი ყურადღება პრეზიდენტობის კანდიდატებზე ჰქონიათ მიპყრობილი (იაკობაშვილის აღიარება გავიხსენოთ), ჯერ მათი პროცენტები გამოუთვლიათ, და მიუღიათ, რომ ამ წესის თანახმად, სააკაშვილი ღებულობდა 53,8%-ს!
ამ შედეგით ისე აღფრთოვანებულან, სიხარულისაგან დავიწყნიათ, რომ კიდევ ორ კითხვაზე იყო გადასათვლელი პროცენტები, და სააკაშვილის გამარჯვების სასწრაფოდ გამოცხადება გადაუწყვეტიათ!
აი, ასე აღმოჩნდა “მიუკერძოებელი” ეგზიტპოლის მაჩვენებლები სხვადასხვა წესით გამოთვლილი, ერთის მხრივ, საპრეზიდენტო კანდიდატების შემთხვევაში, და, მეორეს მხრივ, დანარჩენი ორი კითხვის შემთხვევაში.
სრულიად აშკარაა, რომ ეგზიტპოლის ორგანიზატორები მიხეილ სააკაშვილის მაღალი პროცენტის მიღებით იყვნენ დაინტერესებულნი! მათ პროცენტები გამოთვალეს აშკარად ტენდენციურად. შეიძლება ითქვას, ამით დანაშაული ჩაიდინეს, ხოლო ამ დანაშაულის კვალის წაშლა სიჩქარეში დაავიწყდათ (ასეთი რამ დანაშაულის ჩამდენებს ხშირად მოსდით).
გარკვეული დროის შემდეგ, როგორც სჩანს, ეგზიტპოლის ორგანიზატორებმა შეამჩნიეს ეს “იაღლიში” და მის “გამოსწორებაზეც” იზრუნეს. ამჟამად ინტერნეტში თქვენ შეგიძლიათ ნახოთ ამ ეგზიტპოლის შედეგები, სადაც დანაშაულის კვალი უკვე წაშლილია – პროცენტები სამივე შემთხვევაში ერთნაირად, რა თქმა უნდა, მეორე წესის თანახმადაა შეცვლილი.
ასე გაჩნდა ის 17%-იანი ცდომილება, რომელზეც გაზეთი “რეზონანსი” წერდა.
ყოველივე ამის გაცნობიერება მკითხველს უსათუოდ მძიმე ხასიათზე დააყენებს. ამიტომ განსამუხტავად და გასამხიარულებლად ერთ პატარა დეტალსაც გავიხსენებთ:
ტელეკომპანია “კავკასიის” ეთერში კომაროველი თემურ იაკობაშვილის ყოფილმა მათემატიკის მასწავლებელმა, აკადემიკოსმა ივანე კიღურაძემ სინანული გამოთქვა – ჩემი ყოფილი მოწაფისათვის პროცენტების გამოთვლა ვერ მისწავლებიაო. ამაზე ტელეწამყვანმა დავით აქუბარდიამ მას ხუმრობით აკაკის “გამზრდელის” დამბაჩა გაახსენა...
მეორე დღეს იმავე ტელეკომპანიის ეთერში თემურ იაკობაშვილმა განაცხადა, ბ-ნ ივანეს დამბაჩა არ სჭირდება, რადგან პროცენტები სწორად გახლავთ გამოთვლილიო.
ნამდვილად მისალოცად აქვს საქმე ბ-ნ ივანეს – მას მართლაც არ სჭირდება დამბაჩა. მის მოწაფეს მშვენივრად სცოდნია პროცენტების გამოთვლა, მაგრამ მის მდგომარეობაშიც ხომ უნდა შევიდეთ _ რა ექნა კაცს, სააკაშვილს ხომ მაღალი პროცენტები სჭირდებოდა, ამიტომ იგი და მისი თანამოძმეები, როგორც იტყვიან, ნემსის ყუნწში გაძვრნენ და გამოთვლის წესების მანიპულირებით მას სასურველი პროცენტი “გაუჩალიჩეს”. მართალია, ამ დანაშაულის კვალის წაშლა კი დაავიწყდათ, მაგრამ “მაი არაფერი!”
ერთი სიტყვით, ამ ჩვენი ეგზიტპოლის ფალსიფიკატორმა ორგანიზატორებმა შედეგების გაყალბება პროცენტების ორი წესის მანიპულირებით მოახერხეს, ამიტომაც ამ ორი წესის შესახებაც გვინდა ორიოდე სიტყვის თქმა.
საერთოდ, ყოველგვარი გამოკითხვა იმისათვის ტარდება, რომ რაც შეიძლება მეტი სიზუსტით გავიგოთ საზოგადოებრივი აზრი ამა თუ იმ საკითხზე. რა თქმა უნდა, გამოკითხვის ორგანიზატორებმა სიზუსტის ხარისხის გაზრდაზე უნდა იზრუნონ და არა შემცირებაზე.
გამოკითხვის შედეგების სიზუსტე გაცილებით მაღალია იმ შემთხვევაში, როდესაც პროცენტების გამოთვლისას გათვალისწინებულია ყველა გამოკითხულის რაოდენობა, როგორც ამას პირველი წესი ითვალისწინებს.
თუ გამოკითხულთა რაოდენობიდან გარკვეულ რაოდენობას ამოვაგდებთ (კერძოდ, იმათ რაოდენობას, რომლებმაც პასუხისაგან თავი შეიკავეს), შედეგების სიზუსტის ხარისხი მნიშვნელოვნად შემცირდება იმისდა მიხედვით, რამდენადაც დიდია მათი პროცენტული რაოდენობა.
ჩვენს შემთხვევაში ეს 28%-ია, რაც საკმაოდ დიდი რიცხვია, თითქმის მესამედი საერთო რაოდენობისა.
მეტი თვალსაჩინოებისათვის წარმოვიდგინოთ, რომ ეს რიცხვი რომელიმე გამოკითხვის შედეგად აღმოჩენილიყო 99%.
მეორე წესის თანახმად, ეს 99% უნდა “გადავაგდოთ” და გამოკითხულთა რაოდენობის დარჩენილი 1%-ით უნდა გამოვთვალოთ შედეგები, ე. ი. Yყოველი ასი ადამიანიდან მხოლოდ ერთი ადამიანის პასუხი გავითვალისწინოთ.
დავუშვათ, იმ 1 კაცმა (100-ის 1%-მა) პასუხი გასცა ირინა სარიშვილის სასარგებლოდ (რომელსაც ყველაზე დაბალი რეიტინგი აქვს), გამოდის, რომ ირინა სარიშვილს უნდა დავუწეროთ 100%, რადგან დარჩენილი “ყველა” (ანუ ერთი) ხმა მიიღო სწორედ ირინა სარიშვილმა. ასევე ითქმის ნებისმიერ კანდიდატზეც.
აი, ასეთი “ზუსტი” გახლავთ ის წესი, რომლის მიხედვითაც ჩატარებული გამოთვლებით სააკაშვილმა 53,8% მიიღო.
ახლა ეს მაქსიმალური ციფრები პირველი წესით შევამოწმოთ.
პირველი წესის თანახმად, პროცენტები ასე განაწილდება:
ირინა სარიშვილი (ან ნებისმიერი კანდიდატი) – 1%,
პასუხზე უარი თქვა 99%-მა.
ცხადია, ეს შედეგები გაცილებით ახლოსაა რეალობასთან, რადგან 99%-დან თითოეული კანდიდატისთვის შეიძლება ვიგულისხმოთ რაღაც პროცენტები, ხოლო მეორე წესის თანახმად 99% საერთოდ “გადაგდებულია” და ერთადერთი კანდიდატი “მყარად” ინარჩუნებს 100%-ს.
რა თქმა უნდა, ასეთი 99%-იანი შემთხვევა, ალბათ, არასოდეს შეგვხვდება, მაგრამ ეს იმის საჩვენებლად მოვიყვანეთ, თუ რაოდენ არაზუსტ შედეგებს იძლევა მეორე წესის მიხედვით პროცენტების გამოთვლა პირველ წესთან შედარებით.
საერთოდ, ეგზიტპოლების ჩატარების პრაქტიკის დამკვიდრება იმან გამოიწვია, რომ ეგზიტპოლის შედეგები დაახლოებით ემთხვევა რეალურ შედეგებს. განსხვავება სულ ორი-სამი პროცენტია ხოლმე.
ვინაიდან სააკაშვილის ნამდვილი შედეგი ეგზიტპოლის მიხედვით 38,8% აღმოჩნდა, ამიტომ უნდა ვივარაუდოთ, რომ არჩევნების შედეგიც ამ რიცხვთან მიახლოებული უნდა იყოს, დაახლოებით 35-42%-ის ფარგლებში, რაც კიდევ ერთხელ მოწმობს, რომ ცესკოს შედეგები გაყალბებულია. ცხადია, ეს სხვა უამრავი მასალითაც დასტურდება, რაც ოპოზიციას აქვს ხელთ.
სხვათა შორის, როდესაც დამარცხებულ კანდიდატს ხელისუფლება ძალდატანებით ამარჯვებინებს, თვით ფეხბურთის ფედერაციის პრეზიდენტის არჩევნების დროსაც გვახსოვს!
სააკაშვილის რეიტინგის მკვეთრი ვარდნა, ცხადია, არაა საკვირველი, თუ გავითვალისწინებთ სააკაშვილის რეჟიმის პოლიტიკურ სტილს, დამყარებულს ძალადობაზე, უსამართლობაზე, საზოგადოების ყველა ფენის უკიდურეს გამწარებასა და ადამიანური ღირსების შელახვაზე... აგრეთვე თუ გავიხსენებთ სააკაშვილის ხელისუფლების ყოფილი მეორე პირის _ ირაკლი ოქრუაშვილის უპასუხოდ დატოვებულ ბრალდებებს და განსაკუთრებით კი დაუვიწყარ 7 ნოემბერს...
და რა გასაკვირია, რომ გაუგონარი წინასაარჩევნო კამპანიის შედეგადაც კი, რაც უამრავი დარღვებით ჩაატარა ხელისუფლებამ, მიხეილ სააკაშვილმა თავისი საპროცენტო მაჩვენებელი რეალურად ძლივს აქაჩა 38%-მდე!..
ანზორ აბჟანდაძე
среда, 20 июля 2011 г.
воскресенье, 12 июня 2011 г.
როცა მჭერმეტყველება მავნებელია
ქართულ ოპოზიციურ ძალებში ისევ ”წარმატებით” გრძელდება ურთიერთ ბრალდებები ქუჩის აქციებისა და საარჩევნო გზის მომხრეთა შორის. სიტყვა ”წარმატებით” ბრჭყალებში იმიტომ ჩავსვი, რომ ამ ბრალდებებში მთელი სისავსით და მართლაც წარმატებით ჩანს ოპოზიციონერი ლიდერების მჭერმეტყველების ჭეშმარიტად უმაღლესი უნარი.
ლაპარაკი, იცოცხლეთ, ყველას კარგად ეხერხება.
აი, რაც შეეხება საქმეს...
საქმე ამ დახვეწილი პოლიტიკურ-ინტელექტუალური მჭერმეტყველების შედეგად სულ უფრო და უფრო უკან მიდის, თუნდაც იმიტომ, რომ ურთიერთ ბრალდებების გამო ოპოზიციური პარტიები სულ უფრო და უფრო შორდებიან ერთმანეთს და მოსახლეობაში ნიჰილიზმს და ოპოზიციისადმი უნდობლობას კიდევ უფრო აღრმავებენ.
არადა, ლაპარაკია სრულიად მარტივ ჭეშმარიტებაზე.
საქმე ის გახლავთ, რომ რამდენადაც ორივე გზის მომხრეებს საკმაოდ მაღალი ინტელექტუალური შესაძლებლობის ადამიანები ემხრობიან, ყოველგვარი ანალიზებისა და მსჯელობის გარეშე შეიძლება დავუშვათ, რომ როგორც ერთ, ისე მეორე გზას აქვს გარკვეული პლიუს-მინუსები. უბედურება ისაა, რომ იმის მაგივრად, ერთმანეთის პლიუს-მინუსები აღიარონ და ერთმანეთს შეუჯერონ, ორივე მხარე ძალიან მჭერმეტყველურად ცდილობს, თავის მხარეს მხოლოდ პლიუსები დაინახოს, მეორე მხარეს - მხოლოდ მინუსები.
ასე არაფერი გამოვა.
ცხადია, ყველაფერს აჯობებდა, ორივე მხარეს თავ-თავისი პლიუსები გაეძლიერებინათ ერთმანეთის დახმარებით, ერთმანეთთან დაახლოებით.
როგორ შეიძლებოდა წარმართულიყო მოვლენები, ეს სასწაული მართლაც რომ მომხდარიყო?
ცხადია, მთელი ოპოზიციური სპექტრი ან ერთი, ან მეორე იდეის გარშემო შეიკრიბებოდა. (ოპოზიციურ სპექტრში არ ვგულისხმობ თორთლაძეს, რომელიც თავის თავს ოპოზიციონერს უწოდებს, მაგრამ ფაქტობრივად გავარვარებული ნაციონალია).
ისიც სრულიად ცხადია, რომ იმ იდეას, რომლის გარშემო შეიკრიბებოდა ამ ორი იდეის მომხრე ოპოზიციური პარტიები, გაცილებით უკეთესი შედეგი შეიძლებოდა მოჰყოლოდა, ვიდრე ცალ-ცალკე მცდელობით შეიძლება მოჰყვეს.
სხვა საკითხია, რომელი იდეის გარშემო ჯობდა გაერთიანება მიზნის მაქსიმალურად მიღწევის თვალსაზრისით.
ჯერ ვნახოთ, რა სავარაუდო შედეგს გამოიღებდა ოპოზიციის გაერთიანებული ძალისხმევა საარჩევნო გზის იდეის გარშემო.
სავარაუდოა, რომ ხელისუფლება დაინახავდა რა ოპოზიციის ერთობლივ ძალისხმევას და ამ პროცესისადმი საერთაშორისო მხარდაჭერასაც, ჩათრევას ჩაყოლას ამჯობინებდა და ოპოზიციას თითქმის ყველაფერში დაეთანხმებოდა საარჩევნო კოდექსის (გინდ გარემოს) შესაცვლელად.
მაგრამ რა გამოვიდოდა აქედან?
ხელისუფლება ამ ახალ და ოპოზიციისათვის მისაღებ საარჩევნო კოდექსს ისევ არხეინად დაარღვევდა, როგორც დღემდე არღვევს ყოველგვარ კანონს. მაგალითად, სიტყვით მოახდენდა პოლიციის დეპოლიტიზაციას, (შეიძლება სტრუქტურაც შეეცვალა), საქმით კი ისევ იგივე პოლიცია დარჩებოდა, მაგალითად, საარჩევნო პროცესში ჩაერეოდა თუნდაც წესრიგის დაცვის საბაბით (წესრიგიც ხომ საჭიროა!), და ა.შ. ვერც სასამართლოში მიაღწევდი რამეს ამის აღსაკვეთად, რადგან სასამართლო სიტყვით კი იქნებოდა დამოუკიდებელი (ახლაც ასეა), მაგრამ... და ა.შ. და ა.შ. იგივე შეიძლება ითქვას საარჩევნო გარემოს სხვა კომპონენტებზეც.
სააკაშვილის ხელისუფლება, როგორც ყოველთვის, სიტყვით ერთს ამბობს (კარგ რამეებს), საქმით კი სრულიად საწინააღმდეგოს აკეთებს, ხოლო ყველაფერ ამას ისე ოსტატურად ფუთავს, რომ ჩვენს უცხოელ მეგობრებსა და კეთილმსურველებს მშვენიერად აჯერებს. სააკაშვილი ამის დიდოსტატია! ამის შემდეგ საერთაშორისო მხარდაჭერაც ოპოზიციისადმი საპნის ბუშტივით გასკდებოდა - რა ვქნათო, გაასავსავებდნენ ხელებს, აგე, სააკაშვილი ყველაფერზე დაგეთანხმათ, მაგრამ მაინც მან გაიმარჯვაო!
ერთი სიტყვით, მე იმის თქმა მინდა, რომ საარჩევნო კოდექსის შეცვლა (გინდ გარემოს სიტყვით შეცვლა და არა საქმით) ვერაფერს შეცვლის ხელისუფლების პოლიტიკური ნების შეცვლის გარეშე. მთავარი - პოლიტიკური ნებაა!
ახლა ის ვიკითხოთ: შეცვლის კი ხელისუფლება პოლიტიკურ ნებას?
არ შეცვლის, რადგან ეს მისთვის თვითმკვლელობის ტოლფასი იქნება. დღეს ხშირად ისმის ხელისუფლებისადმი სრულიად სამართლიანი და ბუნებრივი მუქარები - ადრე თუ გვიან ციხეში აღმოჩნდებითო. სრულიად წარმოუდგენელია, სააკაშვილის ხელისუფლებამ ციხეში წასასვლელად პ ო ლ ი ტ ი კ უ რ ი ნ ე ბ ა გამოავლინოს!
შეიძლება ითქვას, რომ ოპოზიციური ძალების ერთობლივი ძალისხმევა საარჩევნო იდეის გარშემო სასურველ შედეგს არ გამოიღებდა ხელისუფლების ცივილიზებული გზით შეცვლის თვალსაზრისით. ერთადერთი რამ, რისი მიღწევაც იქნებოდა შესაძლებელი, ესაა ნორმალური საარჩევნო კოდექსის მიღება, რომელიც იდესმე მართლა გამოადგებოდა ჩვენს ქვეყანას, ოღონდ სააკაშვილის ხელისუფლების წასვლის შემდეგ.
ახლა იმაზე ვიმსჯელოთ, რა შედეგი შეიძლებოდა მოეტანა ოპოზიციური ძალების გაერთიანებას მეორე იდეის გარშემო.
(აქვე უნდა ითქვას, რომ ამ გზას ”რევოლუციურს” უწოდებენ, ჩემი აზრით, სრულიად არასწორად, თვით ამ გზის თავგამოდებული მიმდევრებიც კი, ეტყობა, ”ვარდების რევოლუციის” გავლენით. თუმცა ხელისუფლება დღეს ”რევოლუციაში” ვარდებს კი აღარ ხედავს, არამედ იმ საშინელ, გამანადგურებელ ”რაგატკებს”).
თავიდანვე უნდა ითქვას, რომ ხელისუფლებას ყველაზე მეტად ეშინია ოპოზიციის ერთობლივი, კოორდინირებული მოქმედებისა, ან, უბრალო ენით თუ ვიტყვით - ოპოზიციის გაერთიანებისა. ეს გასაგებიცაა - 2007 წელს, როცა ოპოზიცია ნაწილობრივ მაინც იყო გაერთიანებული, ხელისუფლებას დიდი ჭაპანწყვეტა და უამრავი კანონდარღვევა დასჭირდა დამარცხების თავიდან ასაცილებლად (საერთაშორისო მხარდაჭერის მიუხედავად).
სწორედ ამიტომ იყო, რომ მოსახლეობაში უდიდესი პოპულარობით სარგებლობდა ოპოზიციის გაერთიანების იდეა, რაც ოპოზიციამ ვერა და ვერ გამოიყენა. პირიქით. ამის და სხვა წარუმატებლობათა წყების ფონზე ხალხში ოპოზიციური პარტიების მიმართ საკმაოდ ძლიერი ნიჰილიზმი გაჩნდა და, შესაბამისად, ერთიანობის იდეამაც თანდათან ფასი და ხიბლი დაჰკარგა.
დღეს ყველა აღიარებს, რომ ხალხში უდიდესი საპროტესტო მუხტია დაგროვილი, მაგრამ, მიუხედავად ამისა, ოპოზიციური პარტიების მოწოდებებზე ხალხი პრაქტიკულად საპროტესტო აქციებზე აღარ გამოდის.
ამ საქმეს ცარიელი მოწოდებებით არ ეშველება. არც ძალზე მჭერმეტყველური ახსნა-განმარტებებით.
ამ საქმეს ეშველება საქმით, ანუ გონივრული გაერთიანებით, რასაც ხალხი ნამვილად დააფასებს.
ასეთი გონივრული ნაბიჯი იქნებოდა გაერთიანება მეორე, ე.წ. ”რევოლუციური” გზის გარშემო, რაც ნამდვილად შეაშინებდა ხელისუფლებას. (”საარჩევნო” გზის გარშემო გაერთიანებისა არ ეშინია).
ოპოზიციისადმი ნდობის აღდგენა და მის მოწოდებაზე მასობრივი საპროტესტო გამოსვლების ორგანიზება ალბათ მხოლოდ ასეთი გონივრული გაერთიანების წყალობით მოხერხდებოდა.
აქ, სხვათა შორის, შეიძლებოდა ულტიმატუმის ენის გამოყენებაც (რაც ასე არ უყვარს ხელისუფლებას, რომელიც საკუთარ მოსახლეობას მხოლოდ ძალადობის ენით ელაპარაკება). ხელისუფლებას არაორაზროვნად უნდა განეცხადოს: ან გადადექი, ან უკვე ”ფოთლებსაც” ჩამოვაგდებთ! (ხომ გახსოვთ 2007-2009 წლებში ოპოზიციის ხელმძღვანელთა ფიცი-მტკიცი - აქციებზე ფოთოლსაც არ ჩამოვაგდებთო, რასაც პირნათლად ასრულებდნენ კიდეც, რის გამოც ამით დაიმედებული სააკაშვილი არავითარ დათმობაზე არ წავიდა).
ამ შემთხვევაში მასობრივი საპროტესტო გამოსვლების დარბევას ხელისუფლება ვერც გაბედავდა და ვერც შეძლებდა, წინააღმდეგ შემთხვევაში იგივე შედეგს მიიღებდა, რაც არაბულ სამყაროში ხდება (საერთაშორისო მხარდაჭერის ჩათვლით).
ერთი სიტყვით, ჩემი აზრით, ალბათ მეორე გზით წასვლა უფრო ეფექტური იქნებოდა.
მაგრამ, ასეა თუ ისე, ოპოზიციის გაერთიანება ნებისმიერ შემთხვევაში უკეთესი შედეგების მომტანია, ვიდრე დღევანდელი დაქსაქსულობა, რაც არ უნდა მჭერმეტყველებით გავამართლოთ იგი. ეს ის შემთხვევაა, როცა მჭერმეტყველება ნამდვილად მავნებელია.
(ზოგიერთი ოპოზიციონერი გაერთიანებას რაღაცნაირად ქედმაღლურად უყურებს და ხალხს მოძღვრავს, - გაერთიანება არაფერს იძლევა, ხალხს არჩევანის დიდი შესაძლებლობა უნდა ჰქონდეს, რათა ყველამ ის პარტია აირჩიოს, რომლის პროგრამა და საქმიანობა მოსწონსო. ეს სწორია, მაგრამ სწორია მხოლოდ მაშინ, როდესაც ნამდვილი, გაუყალბებელი არჩევნები ჩატარდება, და არა დღეს, როდესაც ნამდვილ არჩევნებამდე მისასვლელი გზა დღევანდელი ხელისუფლების მიერაა ჩახერგილი).
დღეს კი, ოპოზიციის ამ ყოვლად უპასუხისმგებლო დაქსაქსულობით დაიმედებული სააკაშვილი არხეინად განაგრძობს უზრუნველ ცხოვრებას და თუ ზოგჯერ საქვეყნო სააქმეებზეც ფიქრობს, ეს იმის იქით არ მიდის, რომ, მაგალითად, უშბა გაანათოს და ამით გარეთ მტერს დაუყენოს თვალები, შინ კი მოყვარეს.
12
ივნისი, 2011
ლაპარაკი, იცოცხლეთ, ყველას კარგად ეხერხება.
აი, რაც შეეხება საქმეს...
საქმე ამ დახვეწილი პოლიტიკურ-ინტელექტუალური მჭერმეტყველების შედეგად სულ უფრო და უფრო უკან მიდის, თუნდაც იმიტომ, რომ ურთიერთ ბრალდებების გამო ოპოზიციური პარტიები სულ უფრო და უფრო შორდებიან ერთმანეთს და მოსახლეობაში ნიჰილიზმს და ოპოზიციისადმი უნდობლობას კიდევ უფრო აღრმავებენ.
არადა, ლაპარაკია სრულიად მარტივ ჭეშმარიტებაზე.
საქმე ის გახლავთ, რომ რამდენადაც ორივე გზის მომხრეებს საკმაოდ მაღალი ინტელექტუალური შესაძლებლობის ადამიანები ემხრობიან, ყოველგვარი ანალიზებისა და მსჯელობის გარეშე შეიძლება დავუშვათ, რომ როგორც ერთ, ისე მეორე გზას აქვს გარკვეული პლიუს-მინუსები. უბედურება ისაა, რომ იმის მაგივრად, ერთმანეთის პლიუს-მინუსები აღიარონ და ერთმანეთს შეუჯერონ, ორივე მხარე ძალიან მჭერმეტყველურად ცდილობს, თავის მხარეს მხოლოდ პლიუსები დაინახოს, მეორე მხარეს - მხოლოდ მინუსები.
ასე არაფერი გამოვა.
ცხადია, ყველაფერს აჯობებდა, ორივე მხარეს თავ-თავისი პლიუსები გაეძლიერებინათ ერთმანეთის დახმარებით, ერთმანეთთან დაახლოებით.
როგორ შეიძლებოდა წარმართულიყო მოვლენები, ეს სასწაული მართლაც რომ მომხდარიყო?
ცხადია, მთელი ოპოზიციური სპექტრი ან ერთი, ან მეორე იდეის გარშემო შეიკრიბებოდა. (ოპოზიციურ სპექტრში არ ვგულისხმობ თორთლაძეს, რომელიც თავის თავს ოპოზიციონერს უწოდებს, მაგრამ ფაქტობრივად გავარვარებული ნაციონალია).
ისიც სრულიად ცხადია, რომ იმ იდეას, რომლის გარშემო შეიკრიბებოდა ამ ორი იდეის მომხრე ოპოზიციური პარტიები, გაცილებით უკეთესი შედეგი შეიძლებოდა მოჰყოლოდა, ვიდრე ცალ-ცალკე მცდელობით შეიძლება მოჰყვეს.
სხვა საკითხია, რომელი იდეის გარშემო ჯობდა გაერთიანება მიზნის მაქსიმალურად მიღწევის თვალსაზრისით.
ჯერ ვნახოთ, რა სავარაუდო შედეგს გამოიღებდა ოპოზიციის გაერთიანებული ძალისხმევა საარჩევნო გზის იდეის გარშემო.
სავარაუდოა, რომ ხელისუფლება დაინახავდა რა ოპოზიციის ერთობლივ ძალისხმევას და ამ პროცესისადმი საერთაშორისო მხარდაჭერასაც, ჩათრევას ჩაყოლას ამჯობინებდა და ოპოზიციას თითქმის ყველაფერში დაეთანხმებოდა საარჩევნო კოდექსის (გინდ გარემოს) შესაცვლელად.
მაგრამ რა გამოვიდოდა აქედან?
ხელისუფლება ამ ახალ და ოპოზიციისათვის მისაღებ საარჩევნო კოდექსს ისევ არხეინად დაარღვევდა, როგორც დღემდე არღვევს ყოველგვარ კანონს. მაგალითად, სიტყვით მოახდენდა პოლიციის დეპოლიტიზაციას, (შეიძლება სტრუქტურაც შეეცვალა), საქმით კი ისევ იგივე პოლიცია დარჩებოდა, მაგალითად, საარჩევნო პროცესში ჩაერეოდა თუნდაც წესრიგის დაცვის საბაბით (წესრიგიც ხომ საჭიროა!), და ა.შ. ვერც სასამართლოში მიაღწევდი რამეს ამის აღსაკვეთად, რადგან სასამართლო სიტყვით კი იქნებოდა დამოუკიდებელი (ახლაც ასეა), მაგრამ... და ა.შ. და ა.შ. იგივე შეიძლება ითქვას საარჩევნო გარემოს სხვა კომპონენტებზეც.
სააკაშვილის ხელისუფლება, როგორც ყოველთვის, სიტყვით ერთს ამბობს (კარგ რამეებს), საქმით კი სრულიად საწინააღმდეგოს აკეთებს, ხოლო ყველაფერ ამას ისე ოსტატურად ფუთავს, რომ ჩვენს უცხოელ მეგობრებსა და კეთილმსურველებს მშვენიერად აჯერებს. სააკაშვილი ამის დიდოსტატია! ამის შემდეგ საერთაშორისო მხარდაჭერაც ოპოზიციისადმი საპნის ბუშტივით გასკდებოდა - რა ვქნათო, გაასავსავებდნენ ხელებს, აგე, სააკაშვილი ყველაფერზე დაგეთანხმათ, მაგრამ მაინც მან გაიმარჯვაო!
ერთი სიტყვით, მე იმის თქმა მინდა, რომ საარჩევნო კოდექსის შეცვლა (გინდ გარემოს სიტყვით შეცვლა და არა საქმით) ვერაფერს შეცვლის ხელისუფლების პოლიტიკური ნების შეცვლის გარეშე. მთავარი - პოლიტიკური ნებაა!
ახლა ის ვიკითხოთ: შეცვლის კი ხელისუფლება პოლიტიკურ ნებას?
არ შეცვლის, რადგან ეს მისთვის თვითმკვლელობის ტოლფასი იქნება. დღეს ხშირად ისმის ხელისუფლებისადმი სრულიად სამართლიანი და ბუნებრივი მუქარები - ადრე თუ გვიან ციხეში აღმოჩნდებითო. სრულიად წარმოუდგენელია, სააკაშვილის ხელისუფლებამ ციხეში წასასვლელად პ ო ლ ი ტ ი კ უ რ ი ნ ე ბ ა გამოავლინოს!
შეიძლება ითქვას, რომ ოპოზიციური ძალების ერთობლივი ძალისხმევა საარჩევნო იდეის გარშემო სასურველ შედეგს არ გამოიღებდა ხელისუფლების ცივილიზებული გზით შეცვლის თვალსაზრისით. ერთადერთი რამ, რისი მიღწევაც იქნებოდა შესაძლებელი, ესაა ნორმალური საარჩევნო კოდექსის მიღება, რომელიც იდესმე მართლა გამოადგებოდა ჩვენს ქვეყანას, ოღონდ სააკაშვილის ხელისუფლების წასვლის შემდეგ.
ახლა იმაზე ვიმსჯელოთ, რა შედეგი შეიძლებოდა მოეტანა ოპოზიციური ძალების გაერთიანებას მეორე იდეის გარშემო.
(აქვე უნდა ითქვას, რომ ამ გზას ”რევოლუციურს” უწოდებენ, ჩემი აზრით, სრულიად არასწორად, თვით ამ გზის თავგამოდებული მიმდევრებიც კი, ეტყობა, ”ვარდების რევოლუციის” გავლენით. თუმცა ხელისუფლება დღეს ”რევოლუციაში” ვარდებს კი აღარ ხედავს, არამედ იმ საშინელ, გამანადგურებელ ”რაგატკებს”).
თავიდანვე უნდა ითქვას, რომ ხელისუფლებას ყველაზე მეტად ეშინია ოპოზიციის ერთობლივი, კოორდინირებული მოქმედებისა, ან, უბრალო ენით თუ ვიტყვით - ოპოზიციის გაერთიანებისა. ეს გასაგებიცაა - 2007 წელს, როცა ოპოზიცია ნაწილობრივ მაინც იყო გაერთიანებული, ხელისუფლებას დიდი ჭაპანწყვეტა და უამრავი კანონდარღვევა დასჭირდა დამარცხების თავიდან ასაცილებლად (საერთაშორისო მხარდაჭერის მიუხედავად).
სწორედ ამიტომ იყო, რომ მოსახლეობაში უდიდესი პოპულარობით სარგებლობდა ოპოზიციის გაერთიანების იდეა, რაც ოპოზიციამ ვერა და ვერ გამოიყენა. პირიქით. ამის და სხვა წარუმატებლობათა წყების ფონზე ხალხში ოპოზიციური პარტიების მიმართ საკმაოდ ძლიერი ნიჰილიზმი გაჩნდა და, შესაბამისად, ერთიანობის იდეამაც თანდათან ფასი და ხიბლი დაჰკარგა.
დღეს ყველა აღიარებს, რომ ხალხში უდიდესი საპროტესტო მუხტია დაგროვილი, მაგრამ, მიუხედავად ამისა, ოპოზიციური პარტიების მოწოდებებზე ხალხი პრაქტიკულად საპროტესტო აქციებზე აღარ გამოდის.
ამ საქმეს ცარიელი მოწოდებებით არ ეშველება. არც ძალზე მჭერმეტყველური ახსნა-განმარტებებით.
ამ საქმეს ეშველება საქმით, ანუ გონივრული გაერთიანებით, რასაც ხალხი ნამვილად დააფასებს.
ასეთი გონივრული ნაბიჯი იქნებოდა გაერთიანება მეორე, ე.წ. ”რევოლუციური” გზის გარშემო, რაც ნამდვილად შეაშინებდა ხელისუფლებას. (”საარჩევნო” გზის გარშემო გაერთიანებისა არ ეშინია).
ოპოზიციისადმი ნდობის აღდგენა და მის მოწოდებაზე მასობრივი საპროტესტო გამოსვლების ორგანიზება ალბათ მხოლოდ ასეთი გონივრული გაერთიანების წყალობით მოხერხდებოდა.
აქ, სხვათა შორის, შეიძლებოდა ულტიმატუმის ენის გამოყენებაც (რაც ასე არ უყვარს ხელისუფლებას, რომელიც საკუთარ მოსახლეობას მხოლოდ ძალადობის ენით ელაპარაკება). ხელისუფლებას არაორაზროვნად უნდა განეცხადოს: ან გადადექი, ან უკვე ”ფოთლებსაც” ჩამოვაგდებთ! (ხომ გახსოვთ 2007-2009 წლებში ოპოზიციის ხელმძღვანელთა ფიცი-მტკიცი - აქციებზე ფოთოლსაც არ ჩამოვაგდებთო, რასაც პირნათლად ასრულებდნენ კიდეც, რის გამოც ამით დაიმედებული სააკაშვილი არავითარ დათმობაზე არ წავიდა).
ამ შემთხვევაში მასობრივი საპროტესტო გამოსვლების დარბევას ხელისუფლება ვერც გაბედავდა და ვერც შეძლებდა, წინააღმდეგ შემთხვევაში იგივე შედეგს მიიღებდა, რაც არაბულ სამყაროში ხდება (საერთაშორისო მხარდაჭერის ჩათვლით).
ერთი სიტყვით, ჩემი აზრით, ალბათ მეორე გზით წასვლა უფრო ეფექტური იქნებოდა.
მაგრამ, ასეა თუ ისე, ოპოზიციის გაერთიანება ნებისმიერ შემთხვევაში უკეთესი შედეგების მომტანია, ვიდრე დღევანდელი დაქსაქსულობა, რაც არ უნდა მჭერმეტყველებით გავამართლოთ იგი. ეს ის შემთხვევაა, როცა მჭერმეტყველება ნამდვილად მავნებელია.
(ზოგიერთი ოპოზიციონერი გაერთიანებას რაღაცნაირად ქედმაღლურად უყურებს და ხალხს მოძღვრავს, - გაერთიანება არაფერს იძლევა, ხალხს არჩევანის დიდი შესაძლებლობა უნდა ჰქონდეს, რათა ყველამ ის პარტია აირჩიოს, რომლის პროგრამა და საქმიანობა მოსწონსო. ეს სწორია, მაგრამ სწორია მხოლოდ მაშინ, როდესაც ნამდვილი, გაუყალბებელი არჩევნები ჩატარდება, და არა დღეს, როდესაც ნამდვილ არჩევნებამდე მისასვლელი გზა დღევანდელი ხელისუფლების მიერაა ჩახერგილი).
დღეს კი, ოპოზიციის ამ ყოვლად უპასუხისმგებლო დაქსაქსულობით დაიმედებული სააკაშვილი არხეინად განაგრძობს უზრუნველ ცხოვრებას და თუ ზოგჯერ საქვეყნო სააქმეებზეც ფიქრობს, ეს იმის იქით არ მიდის, რომ, მაგალითად, უშბა გაანათოს და ამით გარეთ მტერს დაუყენოს თვალები, შინ კი მოყვარეს.
12
ივნისი, 2011
суббота, 23 апреля 2011 г.
სარკეშიც ჩავიხედოთ...
სრულიად ბუნებრივია, რომ ხშირად იხსენებენ ჩვენს უახლოეს წარსულს - ეროვნული მოძრაობის ტრაგიკულ პერიპეტიებს. სამწუხაროდ, შეფასებები მეტწილად ცალმხრივი და ტენდენციურია.
ამასთან დაკავშირებით მინდა მცირეოდენი ზოგადი შენიშვნები გავაკეთო.
80-იანი წლების დასასრულის და 90-იანის დასაწყისის ეროვნული მოძრაობაში განვითარებული მოვლენების შეფასებისას ყველაფერი მ ხ ო ლ ო დ რუსეთს არ უნდა დავაბრალოთ. რუსეთი, რა თქმა უნდა, ყველაფრის მკადრებელია, მაგრამ, ეს რომ ვიცოდით (და ვიცით), მით უფრო მეტი სიფრთხილე და წინდახედულობა უნდა გამოგვეჩინა. ერთი არაკისა არ იყოს - ”ჩვენს თავზე რომ დავიხედოთ, მე ვგონებ, ის აჯობებსო”, თუნდაც იმიტომ, რომ საკუთარი თავის გაკონტროლება უფრო ადვილია, ვიდრე გარეშე უზარმაზარი და ურცხვი სახელმწიფოს ინტრიგებისაგან თავის დაღწევა.
არადა, მტრების გასახარად, ეროვნულ მოძრაობაში თავიდანვე (1988 წლის დასაწყისიდან) სრულიად არაჯანსაღი ურთიერთდამოკიდებულება დამყარდა. 1987 წლის ბოლოს შექმნილი პირველი არაფორმალური პოლიტიკური გაერთიანება - ილია ჭავჭავაძის საზოგადოება - რომელშიდაც თავიდანვე ეროვნული მოძრაობის თითქმის ყველა წარმომადგენელი გაერთიანდა, რამდენიმე თვეშივე დაიშალა. პირველი განხეთქილება 1988 წლის მარტის დასაწყისში მოხდა, ირაკლი წერეთლის ბინაში გამართულ კრებაზე. გავიხსენებ მხოლოდ ერთ ძალიან ნიშანდობლივსა და საყურადღებო შეფასებას. კრებას ესწრებოდა ერთ-ერთი შესანიშნავი ქართველი ადამიანი, მწერალი და მრავალმხრივი ნიჭის მქონე პიროვნება (სხვათა შორის, ცნობილი წამლის ”კოლხური მალამოს” შემქმნელი), ზვიადისა და მერაბის მეგობარი, აწ განსვენებული ვიტალი დარსანია. კრების დასრულების შემდეგ მან მითხრა - ”ეს ხალხი ორ-სამ წელიწადში ერთმანეთს ყუმბარებს დაუშენსო”. მე ვუპასუხე, - რას ამბობ, მხოლოდ სიტყვიერად შეურაცხყვეს ერთმანეთი, ყუმბარების სროლამდე საქმე როგორ მივა-მეთქი. მან ისევ გაიმეორა თავისი აზრი. ბ-ნი ვიტალი წინასწარმეტყველი არ ყოფილა, მას, უბრალოდ, სწორი პოლიტიკური ანალიზის უნარი ჰქონდა.
საერთოდ, ვისაც იმდროინდელი მოვლენების სწორი შეფასება სურს, ყურადღებით უნდა გაეცნოს იმდროინდელ არაფორმალურ პრესას (მოგვიანებით ოფიციალურსაც), აგრეთვე შემორჩენილ ვიდეო და აუდიო ჩანაწერებს (1988 წლიდან მოყოლებული). მაშინ დარწმუნდება, რომ ო რ ი ვ ე დაპირისპირებულმა მხარემ უამრავი ა რ ა ს წ ო რ ი საქციელი ჩაიდინა. (რუსეთის აგენტობა აქ თ ი თ ქ მ ი ს არაფერ შუაშია, ყველანი გულმხურვალე, მაგრამ, რბილად რომ ვთქვათ, პოლიტიკურად უმწიფარი პატრიოტები იყვნენ). იმასაც გაარკვევს, რომელი მხარე იყო დაპირისპირების მიზეზი და დამწყები.
ერთი სიტყვით, მე იმის თქმა მინდა, რომ რაც მოხდა, იმის მიზეზი უპირველესად ჩვენივე თავში უნდა ვეძებოთ. რუსეთი ყველაფრის მკადრებელია, მაგრამ მისი გასაკეთებელი შავბნელი საქმე, ასე ვთქვათ, მას ჩვენ თვითონ ხონჩით მივართვით. რუსეთმა კი, რა თქმა უნდა, ჩვენივე (ვგულისხმობ ო რ ი ვ ე მხარეს) უგუნურებით მშვენივრად ი ს ა რ გ ე ბ ლ ა.
ასე რომ, ტენდენციურ აზროვნებას, ბოლოს და ბოლოს, უნდა შევეშვათ და ორივე მხარის ბრალეულობები ობიექტურად შევაფასოთ.
მაგრამ რახან ეს ძნელი მისაღწევია, ალბათ აჯობებს, ამ საკითხებთან დაკავშირებით მსჯელობაზე მ ო რ ა ტ ო რ ი უ მ ი გამოვაცხადოთ მანამდე, სანამ ეს ხელისუფლება არ შეიცვლება და ქვეყანაში დემოკრატიული ღირებულებანი არ დამკვიდრდება, რაც საზოგადოებაში ობიექტური ცნობიერების დამკვიდრებასაც შეუწყობს ხელს.
ეს კი ეროვნული მთლიანობისა და თანხმობის საფუძველთა საფუძველია და სავსებით შეესაბამება ქრისტიანულ მოძღვრებას:
”1. ნუ განიკითხავთ, რაითა არა განიკითხნეთ, 2. რამეთუ რომლითა განკითხვითა განიკითხვიდეთ, განიკითხნეთ, და რომლითა საწყაულითა მიუწყოთ, მოგეწყოს თქუენ. 3.ანუ რასა ხედავ წუელსა თუალსა შინა ძმისა შენისასა და დვირესა თუალსა შინა შენსა არა განიცდი? 4. ანუ ვითარ ჰრქუა ძმასა შენსა: მაცადე და აღმოგიღო წუელი თუალისაგან შენისა, და აჰა ეგერა დვირე თუალსა შინა შენსა! 5. ორგულო, აღმოიღე პირველად დვირე თუალისაგან შენისა, და მაშინ იხილო აღმოღებად წუელი თუალისაგან ძმისა შენისა.”
ამინ.
понедельник, 18 апреля 2011 г.
ხალხი
დღეს არა მხოლოდ ხელისუფლების მიმართ გამოთქვამენ ნეგატიურ შეხედულებებს (რაც სრულიად გასაგებია, რადგან ხელისუფლების ხელშია ქვეყნის მართვის ყველა ბერკეტი), არამედ ოპოზიციური პარტიებისა (ესეც გასაგებია) და, რაც მთავარია, ხალხის მიმართაც.
სანამ ძირითად თემაზე, ხალხზე გადავიდოდე, ორიოდე სიტყვას ვიტყვი ხელისუფლებასა და ოპოზიციაზე.
ხელისუფლების დახასიათებისათვის, ვფიქრობ, დიდი გარჯა არაა საჭირო. ხელისუფლების განუწყვეტელი ტრაბახის (მისი მორჩილი ტელევიზიების საშუალებით), საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ გამოქვეყნებული საეჭვო რეიტინგებისა თუ არჩევნებში გაჩალიჩებული მაღალი პროცენტების ერთადერთ და ყოვლისმომცველ პასუხად შეიძლება გამოყენებულ იქნას ქართული ხალხური გამონათქვამი: ”ფიცი მწამს, ბოლო მაკვირვებსო”. ანუ ხალხის რეალური ცხოვრება აბსოლუტურად ეწინააღმდეგება ხელისუფლების მიერ დახატულ წარმატებულ სურათს.
ოპოზიციის მიმართ გამოთქმული ზოგადი პრეტენზიებიც გასაგებია, რადგან ოპოზიციამ აქამდე ვერ მონახა ამ უვარგისი ხელისუფლების შეცვლის რეალური გზები. ოპოზიციის მიმართ გამოთქმული კონკრეტული ბრალდებები კი (შეცდომები, არასწორი საქციელი, პიროვნული თვისებები და ა.შ.), თუნდაც ეს ბრალდებები სწორი და სამართლიანი იყოს, მაინც არ იძლევა იმის თქმის საშუალებას, რომ ამის გარეშე ხელისუფლების შეცვლა ნამდვილად მოხერხდებოდა.
არც ისაა სწორი, რომ დღევანდელი ხელისუფლების შეცვლა დღევანდელი ოპოზიციით იგივე შედეგს გამოიღებს, რაც დღესაა. ეს საშიშროება მხოლოდ იმ შემთხვევაში იქნებოდა რეალური, დღეს რომ ოპოზიციაში ერთადერთი ოპოზიციური ძალა იყოს, თანაც ერთადერთი და განუმეორებელი ბელადით თუ ”ვარსკვლავბიჭუნით”. მაგრამ დღევანდელი ოპოზიციური სპექტრი სულ სხვანაირია. აქ არის დაახლოებით ათამდე თითქმის ერთნაირი ძალის ოპოზიციური პარტია, თითქმის ერთნაირი რეიტინგის მქონე ლიდერებით. ამიტომ ოპოზიციის გამარჯვების შემთხვევაში ხელისუფლებაში მოვა რეალურად მრავალპარტიული პარლამენტი და კოალიციური მთავრობა, რაც უდავოდ წინგადადგმული ნაბიჯი იქნება, რადგან ერთი პარტიის ხელში არ იქნება გადაწყვეტილებათა მიღების, ქვეყნის მართვის ბერკეტები და ბუნებრივად განხორციელდება პარტიების ურთიერთკონტროლი. ამასთან ცალკეული ლიდერების პიროვნულ თვისებებს აღარ ექნება ისე დიდი მნიშვნელობა, როგორც ეს ერთპიროვნული მმართველობის და ერთპარტიული პარლამენტის პირობებში აქვს.
ასე რომ, ოპოზიციის მიმართ ნეგატიური შეხედულებების გამოთქმისას მეტი დაფიქრება და პასუხისმგებლობაა საჭირო, თუნდაც იმის გამო, რომ ოპოზიციისადმი ასეთი დამოკიდებულება მხოლოდ დღევანდელი უვარგისი ხელისუფლების ინტერესებშია და მის გახანგრძლივებას უწყობს ხელს.
ახლა რაც შეეხება ხალხს.
ხშირად იმეორებენ ცნობილ ფრაზას - ხალხი იმ ხელისუფლების ღირსია, რომელიც ჰყავსო. იგულისხმება, რომ ხალხი ისეთივე ხელისუფლებას წარმოშობს, როგორი პოლიტიკური კულტურის დონეც თვითონ აქვს. აქედან გამოდის, რომ რახან ჩვენი დღევანდელი ხელისუფლება ცუდია, ჩვენი ხალხიც ცუდი ყოფილა.
ხალხის ლანძღვისას ზოგი იქამდეც კი მიდის, რომ, მაგალითად, ამბობს, - ჩვენი სოფლის მეურნეობის ასეთი კატასტროფული მდგომარეობის მიზეზი სოფლის მოსახლეობის სიზარმაცე და უქნარობა არისო. არადა პარლამანტში წლევანდელი გამოსვლისას პრეზიდენტმაც კი აღიარა (თუმცა ძალიან არ უყვარს ხოლმე შეცდომის და დანაშაულის აღიარება), - ამის მიზეზი ისაა, რომ აქამდე სოფლის მეურნეობას ყურადღებას არ ვაქცევდით და გვეგონა, რომ იგი თავისთავად, დაფინანსების გარეშე განვითარდებოდაო! (პრეზიდენტი რომ ამას იტყვის!)
მაგრამ ისევ ხალხის პოლიტიკური კულტურის დონეს დავუბრუნდეთ.
გავიხსენოთ უახლოესი წარსული. პირველი პრეზიდენტი ხალხმა 90-ზე მეტი პროცენტით აირჩია, შემდეგ კი მათი უმრავლესობა გადაუდგა; მეორე პრეზიდენტიც თითქმის იგივე პროცენტით აირჩიეს, შემდეგ კი უმრავლესობა მასაც გადაუდგა; მესამე პრეზიდენტიც კიდევ უფრო პროცენტით აირჩიეს, შემდეგ კი, ე.ი. დღეს, უმრავლესობა მასაც გადაუდგა, გამოდის, რომ ხალხი არჩევანში ამ ოცი წლის მანძილზე ყოველთვის შეცდა. აქედან ის დასკვნა გამოდის, რომ ხალხის პოლიტიკური ცნობიერების დონე ვერ არის სათანადო დონეზე და სულ ერთსა და იმავე შეცდომას უშვებს, და თითქოს ხალხი მართლაც იმ ხელისუფლების ღირსია, რომელიც ჰყავს.
მაგრამ არც ასე მარტივადაა საქმე.
ქართველი ერი რომ ერთ-ერთი ნიჭიერი, გონიერი და კულტურული ერია მსოფლიოში, ეს, რა თქმა უნდა, არავისთვის არაა სადაო. ამიტომ მისგან ასეთი პოლიტიკური უკულტურობა, ცოტა არ იყოს, გასაკვირველია, და, ცხადია, ამას რაღაც ახსნა უნდა მოეძებნოს.
ზოგიერთი ამის ახსნას ცდილობს იმით, რომ საქართველოს ბოლო ორასი წლის მანძილზე საკუთარი პოლიტიკური ცხოვრება არ ჰქონია. განსაკუთრებით საბჭოთა პერიოდმა იმოქმედა მძიმედ ხალხის პოლიტიკური გამოცდილების თვალსაზრისით.
ეს უთუოდ ანგარიშგასაწევი ფაქტორია, მაგრამ თუ დავაკვირდებით ჩვენივე მსგავსი უახლოესი წარსულის ქვეყნებს, დავრწმუნდებით, ამ ფაქტორმა ზოგ ქვეყანაში იმოქმედა, ზოგში არა. კერძოდ, ზოგ ქვეყანაში ხალხის პოლიტიკური კულტურის დონე ლამის განვითარებულ დემოკრატიულ ქვეყნებისას გაუთანაბრდა, ზოგან კი ლამის საბჭოთა დონეზე დარჩა.
შეიძლება ეს ზოგმა ეროვნული თავისებურებებით ახსნას, კერძოდ იმით, რომ ზოგი ქვეყანა კარგად ითვისებს, მაგალითად, დემოკრატიულ ღირებულებებს, ზოგი ცუდად. შეიძლება ეს ერთ-ერთი მიზეზიცაა, მაგრამ არა მთავარი. მთავარი სხვაა.
ისევ ზემოთხსენებული გამონათქვამი გავიხსენოთ - ხალხი იმ ხელისუფლების ღირსია, რომელიც ჰყავსო.
ვფიქრობ, ეს გულის მოსაფხანად ნათქვამი სიტყვები უფროა, ვიდრე რეალობის ამსახველი.
ისტორიამ იცის მრავალი შემთხვევა (ასეთი შემთხვევები ჩვენს დროსაც მომხდარა), როდესაც ხალხის მაღალი პოლიტიკური კულტურის დონე სწორედ ხელისუფლების მიზეზით დაცემულა, ზოგჯერ კატასტროფულადაც კი. ან პირიქით - ხელისუფლების დახმარებით ამაღლებულა.
მოვიყვანოთ ამის დამადასტურებელი მაგალითები.
გერმანია მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ორად გაიყო - ერთში, აღმოსავლეთ გერმანიაში კომუნისტური მმართველობა დამყარდა, მეორეში კი, დასავლეთ გერმანიაში - დემოკრატიული. მიუხედავად იმისა, რომ ორივეში ერთი ერის, ერთი ეროვნული თვისებების მქონე ხალხი - გერმანელები - ცხოვრობდნენ, დასავლეთ გერმანიაში მცხოვრები გერმანელები დემოკრატიული ღირებულებების ერთგულნი გახდნენ, ხოლო აღმოსავლეთ გერმანიაში მცხოვრებ გერმანელებში დემოკრატიული ღირებულებები ლამის გაქრა. და ასე გრძელდებოდა, სანამ გერმანია არ გაერთიანდა და ხელისუფლებამ აღმოსავლეთ გერმანიაში მცხოვრებ გერმანელებშიც არ აღადგინა დემოკრატიული ღირებულებანი.
ზუსტად ასეთივე მდგომარეობაა დღესაც ჩრდილოეთ და სამხრეთ კორეაში. ალბათ ყველას ახსოვს, თუ როგორ ტიროდა, ლამის ბღაოდა ჩრდილო-კორეელი ხალხი კომუნისტი დიქტატორის კიმ ირ სენის გარდაცვალების გამო, რომელმაც ლამის დაამონა და დააჩიავა ჩრდილო კორეელები. არადა, ასეთი რამის წარმოდგენაც კი არ შეიძლება სამხრეთ კორეაში, სადაც იგივე ეროვნების ხალხი ცხოვრობს, მაგრამ დემოკრატიული ხელისუფლების მმართველობის პირობებში.
სრულიად ცხადია, რომ როგორც ორად გაყოფილ გერმანიაში, ისევე ორად გაყოფილ კორეაში ხალხის პოლიტიკური ცნობიერების დონე ხელისუფლებამ განსაზღვრა - ერთი და იგივე ხალხის ერთ ნაწილში იგი აამაღლა, მეორეში დაამდაბლა.
ზემოთმოყვანილი ფრაზის მიხედვით კი ერთსა და იმავე ხალხს ორად გაყოფილი ქვეყნის ორივე ნაწილში ერთნაირი ხელისუფლებანი უნდა ჰყოლოდა!
ვფიქრობ, თუნდაც ეს ორი მაგალითი გერმანიისა და კორეისა ცხადად ადასტურებს იმ აზრის სიმცდარეს, რომ ყველა ხალხი იმ ხელისუფლების ღირსია, რომელიც ჰყავს.
სწორედ ზემოთხსენებული ორი ქვეყნის მაგალითის გათვალისწინებით უნდა განვიხილოთ საქართველოს მოსახლეობის პოლიტიკური კულტურის დონის საკითხიც, და თუ ეს დონე არ გვაკმაყოფილებს, ამისათვის ხალხს ნუკი ვლანძღავთ, პასუხი ჩვენს ყოვლად უგუნურსა და დანაშაულებრივ ხელისუფლებას უნდა მოვთხოვოთ.
четверг, 17 марта 2011 г.
"ავნებს ხორცსა, მერმე სულსა"
ბოლოხანს ხშირად ლაპარაკობენ ეკლესიაზე.
ვიცნობ რამდენიმე ადამიანს (ფეისბუქიდანაც), რომლებიც, საერთოდ, ეკლესიის მიმართ ნეგატიურად არიან განწყობილნი, და, ამავე დროს, ხელისუფლების ნეგატიური ქმედებების შესახებ გაგონებაც არ უნდათ.
არიან ისეთნიც, რომლებიც მწვავედ აკრიტიკებენ ხელისუფლებასაც და ეკლესიასაც.
ცხადია, ეს კრიტიკა გულისხმობს იმას, თუ რა გავლენას ახდენს ერთიცა და მეორეც ჩვენს სულიერ თუ მატერიალურ მდგომარეობაზე, ჩვენს ყოფიერებაზე, ჩვენს ქვეყანაზე.
ამ თვალსაზრისით, ჩვენი ქვეყნის მ თ ა ვ ა რ ი პრობლემა დღეს ხელისუფლებაა და არა ეკლესია, თუნდაც მასში მართლაც ხდებოდეს გარკვეული ნეგატიური მოვლენები (ალბათ ხდება, როგორც ყველგან).
საქმე ისაა, რომ რელიგიის საკითხში ადამიანი თავისუფალია: მას შეუძლია დაუჯეროს ეკლესიას, შეუძლია არ დაუჯეროს, შეუძლია მძაფრადაც აკრიტიკოს, შეუძლია სხვა რელიგიის მიმდევარი გახდეს, ან სულაც ათეისტი. (რა თქმა უნდა, ყველას ვუსურვებ, მართლმადიდებელი დარჩეს). ამის გამო მას არც არავინ დაიჭერს, არც ჯარიმას გამოუწერს, არც სამსახურიდან გაანთავისუფლებს (თუ იმ რელიგიურ დაწესებულებაში არ მსახურობს, რომლის წინააღმდეგიცაა, მაგრამ იქ, ალბათ, არც თავად გაჩერდება), და ა.შ.
რაც შეეხება ხელისუფლებას, მისი ყოველი მოქმედება - ნეგატიურიც და პოზიტიურიც, - ყ ვ ე ლ ა ს ეხება, განურჩევლად ”ამისა, იმისა” (გაიხსენეთ ჩამონათვალი), მატერიალურადაც და სულიერადაც. მოგვწონს თუ არა, ჩვენ, ყველას გვეხება ხელისუფლების გადაწყვეტილებები, მისი რეალური ქმედებების შედეგები, მაგალითად, გაზრდილი ტარიფები, გაძვირებული ტრანსპორტი, ხელისუფლების მორჩილი სასამართლო (სადაც სამართალს ვერ იპოვით, თუ რამენაირად ეს ხელისუფლებას ეხება), გაყალბებული არჩევნები, დანგრეული ეკონომიკა, დაკარგული ტერიტორიები და ა.შ.
ჩვენს ეკლესიას (თუმცა პრობლემები მასაც აქვს) არ დაუნგრევია ეკონომიკა, არ დაუკარგავს ტერიტორიები, არ გაუზრდია ტარიფები, არავინ დაუპატიმრებია (მით უმეტეს უსამართლოდ), არ გვართმევს ყველაზე უმნიშვნელოვანეს უფლებებს - არჩევნებისას, სიცოცხლისას, სამართლის პოვნისას, და ა.შ. და ა.შ.
ასე რომ, მ თ ა ვ ა რ ი პრობლემა დღეს ხელისუფლებაა და არა ეკლესია.
და როდესაც დღეს მხოლოდ ეკლესიას აკრიტიკებენ და არა ხელისუფლებას (ან თუნდაც ორივეს ერთად), ამით, ნებსით თუ უნებლიედ, ხელისუფლების დანაშაულებრივი პოლიტიკის გადაფარვა ხდება.
ასეთი გადაფარვა კი მხოლოდ ნეგატიურ შედეგებამდე მიგვიყვანს (თუ უკვე არ მიგვიყვანა!), და, ადრე თუ გვიან, ”ავნებს ხორცსა, მერმე სულსა”.
18.03.2011
четверг, 10 марта 2011 г.
ვაუჩერჩეტი ხელისუფლება
ხელისუფლების მიერ განხორციელებული ტარიფების ზრდის, ჯარიმების დაწესების, მგზავრობის გაძვირების და სხვა არადამიანური ღონისძიებების ფონზე ვაუჩერების დარიგება ხელისუფლების უკიდეგანო ცინიზმის კიდევ ერთი გამოვლინებაა.
მათ ცინიზმს კარგა ხანია შეჩვეულნი ვართ, მაგრამ ობიექტურად რომ ვთქვათ, ვაუჩერები ღარიბ-ღატაკი მოსახლეობისათვის მცირეოდენად და მცირე დროით, მაგრამ მაინც რაღაც სულის მოთქმის საშუალებას იძლევა. უბედურება ისაა, რომ ეს მეტისმეტად უმნიშვნელო დახმარებაც ხელისუფლებამ სრულიად უაზროდ, უგუნურად, ბრიყვულად, მართლაც ჩერჩეტულად გააკეთა.
გავიხსენოთ ხელისუფლების მიერ წინა წლებში გატარებული ზოგიერთი ღონისძიება სოციალურად დაუცველი მოსახლეობის მიმართ.
შევარდნაძის დროს და სააკაშვილის მმართველობის პირველ წლებში მოქმედებდა შეღავათებები და დახმარებები საზოგადოების გარკვეული ფენებისათვის (პენსიონერები, ინვალიდები, მარტოხელები, ვეტერანები, რეპრესირებულები და სხვა). ამაზე, რა თქმა უნდა, ბიუჯეტის გარკვეული სახსრები მიდიოდა.
”ვარდების” ხელისუფლება დაფიქრდა, როგორ შეემცირებინა ეს ხარჯები და ასეთი ”სიბრძნე” მოიფიქრა: აქაოდა, ეს შეღავათები და დახმარებები ისეთ ადამიანებზეც ვრცელდება, რომელთაც არ სჭირდებათო (მაგალითად მაღალი შემოსავლის მქონე ოჯახების წევრ პენსიონერებს და სხვა ზემოთდასახელებული კატეგორიის ხალხს), ამიტომ საერთოდ გააუქმეს შეღავათები და დახმარებები და მოიგონეს ის სისტემა, რომელიც დღეს მოქმედებს - ”სოცალურად დაუცველი ოჯახების მონაცემთა ერთიან ბაზაში რეგისტრაცია”, რომლის მიხედვითაც დახმარება უნდა მიეცეთ ყველაზე ღატაკ, ანუ დაბალქულიან ოჯახებს. (თუ როგორ ”გამართულად” მოქმედებს ეს სისტემა, ყველასათვის ცნობილია - დახმარებას, უმეტესად, ნაციონალების მხარდამჭერებს აძლევენ, თუნდაც მაინც და მაინც არ სჭირდებოდეთ. მაგრამ ეს სხვა საკითხია).
ხელისუფლების ამ ”ბრძნული” გადაწყვეტილების დემაგოგიურობა აშკარაა.
შეღავათები და დახმარებები ვისაც მართლაც არ სჭირდებოდა, ისინი, ჯერ ერთი, არც იწუხებდნენ თავს მათ მისაღებად; მეორეც, ასეთი ხალხი, დიდი-დიდი 10-20% არის, და მათთვის რომ არ მიეცათ, ამისათვის დასაჯეს 80-90% - აღარც მათ მისცეს, მცირეოდენი გამონაკლისის - დაბალქულიანების გარდა (ისიც რამდენად სამართლიანად, ეს სხვა საკითხია. და სამართლიანადაც რომ ხდებოდეს, მაინც დიდი უგუნურებაა. მართლაც, დღეს თბილისში დახმარებას იღებენ ისინი, რომელთაც 70 000-ზე ნაკლები ქულა აქვთ, მაგრამ ვისაც, ვთქვათ, 70 001 აქვს, ის, რა, ღატაკი არ არის? დახმარება არ სჭირდება?).
მაგრამ დავუშვათ, რომ სწორი და სამართლიანია ეს სისტემა დახმარებების მხოლოდ ღარიბ-ღატაკებისათვის მიცემის შესახებ (რითაც, ვიმეორებ, უამრავი მართლაც გაჭირვებული ადამიანი დარჩა დახმარებების გარეშე), მაშინ ასეთივე პრინციპი რატომ არ გამოიყენეს ვაუჩერების შემთხვევაშიც? რად უნდოდა ვაუჩერი, მაგალითად, გიგი წერეთელს, გიგი უგულავას და მისნაირებს?
რა თქმა უნდა, იმისათვის, რომ ასეთ ვაჟბატონებს ზარ-ზეიმით და ტელეკამერების თანხლებით გადაეცათ იგი რომელიმე გაჭირვებულისთვის (სავარაუდოდ, მათივე მხარდამჭერისთვის), და ამით ეჩვენებინათ, რა კეთილები და მზრუნველები არიან ხალხის მიმართ. ეს თითქოს ჭკვიანური პიარ-აქცია იყო, მაგრამ...
მაგრამ სასაცილო ის არის, რომ სრულიად საპირისპირო შედეგი მიიღეს: ხალხს ამ სიუჟეტების ხილვაზე გული ერეოდათ, (დარწმუნებული ვარ, ნაცების მომხრეებსაც). ცხადია, ვაუჩერების ამ პრინციპით დარიგება ამ თვალსაზრისითაც უჭკუობა, სიბრიყვე, სიჩერჩეტე იყო.
შეიძლება ვინმემ მკითხოს, - აბა რა პრინციპით უნდა დაერიგებინათო.
ჩემის აზრით, ძალიან ადვილად შეიძლებოდა ამ საკითხის მარტივად, სამართლიანად, საქმისათვის სასარგებლოდ გადაწყვეტა: უნდა დაეფარათ მოსახლეობის დავალიანებები დენის, წყლისა და დასუფთავებისა (მეტ-ნაკლებად იგივე სახსრები ეყოფოდა). ამით, ჯერ ერთი, დახმარება გაეწეოდათ მართლაც გაჭირვებულ ოჯახებს, რომელთაც გადასახადების გადახდა რეალურად უჭირთ და ამიტომაც აქვთ დავალიანებები; მეორეც, ამის შემდეგ მართლაც გაადვილდებოდა ერთიანი ქვითრის შემოღება და მოსახლეობა ნორმალურად გააგრძელებდა გადასახადების გადახდას. (ვის სიამოვნებს დავალიანებების დაგროვება?).
მაგრამ ამას ხომ მოფიქრება სჭირდებოდა!
ჩვენი ბედნიერი მთავრობა კი მხოლოდ საკუთარ ჯიბეებზე და ხელისუფლების შენარჩუნებისათვის გამიზნულ პიარ-აქციებზე ფიქრობს და არა ხალხზე.
10.03.2011
вторник, 8 марта 2011 г.
არჩევნები თუ ჯანყი ჯორჯიაში
უფრო და უფრო ნათელი ხდება, რომ საარჩევნო გარემოს გაუმჯობესებისათვის ოპოზიციის მცდელობა წარუმატებლობისთვის არის განწირული. ხელისუფლების არაკონსტრუქციულობა სრულებით არაა საკვირველი - საკუთარ დასაკლავ დანას ხომ არ გალესავენ! მაგრამ ოპოზიციის მხრიდან, ვფიქრობ, გარკვეული შეცდომები იქნა დაშვებული, რაც დღესაც გრძელდება.
რა მაქვს მხედველობაში?
გავიხსენოთ 2007 წლის ოქტომბრიდან დაწყებული მოვლენები. მაშინ ყველასაგან მოულოდნელად ძალზე მრავალრიცხოვანი საპროტესტო აქციები დაიწყო. ოპოზიციის ლიდერებმა მაშინვე ლამის ხატზე დაიფიცეს, რომ აქციები მშვიდობიანი იქნებოდა და ერთ ფოთოლსაც არ ჩამოაგდებდნენ, ერთ მინასაც არ ჩაამსხვრევდნენ. ოპოზიციამ ამ წლებში ნამდვილად პირნათლად შეასრულა თავისი ეს მართლაც რომ უკეთილშობილესი დაპირება.
მაგრამ რა დაუპირისპირა ხელისუფლებამ ოპოზიციის ამ კეთილ ნებას?
სააკაშვილი, ალბათ, სიცილით კვდებოდა - ოპოზიცია ძალადობით არ ემუქრებოდა, სამაგიეროდ თავად დააბრალებდა ოპოზიციას რუსეთის აგენტობას, რუსული ფულების მიღებას, ვითომცდა საპროტესტო აქციების მიზეზით ეკონომიკის დანგრევას, და ა.შ., დააბრალებდა და ოპოზიციას თავის მართლების უსიამოვნო რეჟიმში ჩააყენებდა (ცნობილია, რომ ცილისწამებებს ადვილად იჯერებს ხალხი, ამ მეთოდით სახელის გატეხა ადვილი საქმეა). გამარჯვება გარანტირებული იყო, მით უფრო, რომ თავად ხელისუფლებას სრულიად ადვილად შეეძლო ყოველგვარი ძალადობა ოპოზიციის მიმართ, რა თქმა უნდა, კანონდარღვევებით,.
ოპოზიციამ თავისი კეთილშობილური ტაქტიკით ვერ გაიმარჯვა, ხელისუფლებამ კი - თავისი უზნეო და ძალადობრივი ტაქტიკით - გაიმარჯვა. (ყველაფრის გახსენება საჭირო არაა).
იგივე მეორდება დღესაც - ოღონდ ამჯერად საარჩევნო მოლაპარაკებების მაგიდაზე.
მოლაპარაკებებში მონაწილე პარტიების უმრავლესობას ლამის ხატზე აქვთ დაფიცებული, რომ ხელისუფლების შეცვლის ძალადობრივ, რევოლუციურ გზას არავითარ შემთხვევაში არ მიმართავენ და მხოლოდ არჩევნების გზა არის მათთვის მისაღები. (რაც შეეხება რევოლუციური გზის მომხრე ოპოზიციურ პარტიებს, მათთვისაც, რა თქმა უნდა, არჩევნების გზაა უკეთესი, მაგრამ ამ ხელისუფლების პირობებში - გამორიცხული).
კაი დაგემართოს, არჩევნები კაია, მაგრამ ის არაა კაი, რომ ხელისუფლება არაფრის დათმობას არ აპირებს და, მოლაპარაკებებში ჩართული ოპოზიციის კეთილშობილური ფიცი-მტკიცით გულდამშვიდებული, დროს არხეინად წელავს.
ვფიქრობ, საარჩევნო მოლაპარაკებებში ჩართულ ოპოზიციურ პარტიებს ხელისუფლებისათვის უნდა მიემართათ შემდეგი წინადადებით:
ჩვენ გვინდა ხელისუფლების შეცვლა არა რევოლუციური, არამედ სამართლიანი არჩევნების საშუალებით, ესე იგი ხალხის უმრავლესობის რეალური განწყობილების შესაბამისად. მაგრამ თუ ხელისუფლება საარჩევნო გარემოს რეალურ გაუმჯობესებაზე არ წავა, მაშინ ოპოზიციას დარჩება ერთადერთი გზა - რევოლუციური, ესე იგი ხალხის უმრავლესობის დღევანდელი რეალური განწყობილების გამომხატველი გზა.
ეს წინადადება ერთი შეხედვით ულტიმატუმის ფორმისაა, მაგრამ სინამდვილეში რეალურ ვითარებას ასახავს. (თუმცა, თუნდაც ულტიმატუმი იყოს, მაინც მისაღებია, რადგან სხვა ხმა, - უფრო კეთილშობილური და ცივილური, - ხელისუფლებას არ ესმის).
რეალური ვითარება კი ისაა, რომ თუ ხელისუფლებამ ძველებურად განაგრძო არჩევნების გაყალბება და გასაყალბებელი ბერკეტების ფლობა, რევოლუციური პროცესები თვით ხალხიდან დაიწყება (როგორც არაბულ ქვეყნებში მოხდა), და ის ოპოზიციური პარტიებიც კი, რომლებსაც ერთადერთ სწორ გზად არჩევნები მიაჩნიათ, თავისთავად გახდებიან ჩამბულნი რევოლუციურ პროცესებში.
ყოველივე ამის გათვალისწინება ხელისუფლებას, ასე თუ ისე, შეაფიქრიანებდა...
შეაფიქრიანებდა, რადგან რეალური არჩევნების შემთხვევაში მხოლოდ სახელისუფლებო სკამებს დაჰკარგავს, რევოლუციის შემთხვევაში კი - ყველაფერს.
შეაფიქრიანებდა მსოფლიოს მხარდაჭერის შესაძლებლობაც, რაც კარგად გამოჩნდა არაბული ქვეყნების მაგალითზე: მსოფლიომ მხარი დაუჭირა აჯანყებულ ხალხს და არა მანამდე მხარდაჭერილ ხელისუფლებებს.
შეაფიქრიანებდა და, იქნებ მომხდარიყო სასწაული - გონს მოსულიყო და მართლა წასულიყო საარჩევნო გარემოს რეალურ გაუმჯობესებაზე!
ერთი სიტყვით, ხელისუფლება არჩევანის წინაშე დგას: არჩევნები თუ ჯანყი ჯორჯიაში.
ანზორ აბჟანდაძე
7.03.2011
რა მაქვს მხედველობაში?
გავიხსენოთ 2007 წლის ოქტომბრიდან დაწყებული მოვლენები. მაშინ ყველასაგან მოულოდნელად ძალზე მრავალრიცხოვანი საპროტესტო აქციები დაიწყო. ოპოზიციის ლიდერებმა მაშინვე ლამის ხატზე დაიფიცეს, რომ აქციები მშვიდობიანი იქნებოდა და ერთ ფოთოლსაც არ ჩამოაგდებდნენ, ერთ მინასაც არ ჩაამსხვრევდნენ. ოპოზიციამ ამ წლებში ნამდვილად პირნათლად შეასრულა თავისი ეს მართლაც რომ უკეთილშობილესი დაპირება.
მაგრამ რა დაუპირისპირა ხელისუფლებამ ოპოზიციის ამ კეთილ ნებას?
სააკაშვილი, ალბათ, სიცილით კვდებოდა - ოპოზიცია ძალადობით არ ემუქრებოდა, სამაგიეროდ თავად დააბრალებდა ოპოზიციას რუსეთის აგენტობას, რუსული ფულების მიღებას, ვითომცდა საპროტესტო აქციების მიზეზით ეკონომიკის დანგრევას, და ა.შ., დააბრალებდა და ოპოზიციას თავის მართლების უსიამოვნო რეჟიმში ჩააყენებდა (ცნობილია, რომ ცილისწამებებს ადვილად იჯერებს ხალხი, ამ მეთოდით სახელის გატეხა ადვილი საქმეა). გამარჯვება გარანტირებული იყო, მით უფრო, რომ თავად ხელისუფლებას სრულიად ადვილად შეეძლო ყოველგვარი ძალადობა ოპოზიციის მიმართ, რა თქმა უნდა, კანონდარღვევებით,.
ოპოზიციამ თავისი კეთილშობილური ტაქტიკით ვერ გაიმარჯვა, ხელისუფლებამ კი - თავისი უზნეო და ძალადობრივი ტაქტიკით - გაიმარჯვა. (ყველაფრის გახსენება საჭირო არაა).
იგივე მეორდება დღესაც - ოღონდ ამჯერად საარჩევნო მოლაპარაკებების მაგიდაზე.
მოლაპარაკებებში მონაწილე პარტიების უმრავლესობას ლამის ხატზე აქვთ დაფიცებული, რომ ხელისუფლების შეცვლის ძალადობრივ, რევოლუციურ გზას არავითარ შემთხვევაში არ მიმართავენ და მხოლოდ არჩევნების გზა არის მათთვის მისაღები. (რაც შეეხება რევოლუციური გზის მომხრე ოპოზიციურ პარტიებს, მათთვისაც, რა თქმა უნდა, არჩევნების გზაა უკეთესი, მაგრამ ამ ხელისუფლების პირობებში - გამორიცხული).
კაი დაგემართოს, არჩევნები კაია, მაგრამ ის არაა კაი, რომ ხელისუფლება არაფრის დათმობას არ აპირებს და, მოლაპარაკებებში ჩართული ოპოზიციის კეთილშობილური ფიცი-მტკიცით გულდამშვიდებული, დროს არხეინად წელავს.
ვფიქრობ, საარჩევნო მოლაპარაკებებში ჩართულ ოპოზიციურ პარტიებს ხელისუფლებისათვის უნდა მიემართათ შემდეგი წინადადებით:
ჩვენ გვინდა ხელისუფლების შეცვლა არა რევოლუციური, არამედ სამართლიანი არჩევნების საშუალებით, ესე იგი ხალხის უმრავლესობის რეალური განწყობილების შესაბამისად. მაგრამ თუ ხელისუფლება საარჩევნო გარემოს რეალურ გაუმჯობესებაზე არ წავა, მაშინ ოპოზიციას დარჩება ერთადერთი გზა - რევოლუციური, ესე იგი ხალხის უმრავლესობის დღევანდელი რეალური განწყობილების გამომხატველი გზა.
ეს წინადადება ერთი შეხედვით ულტიმატუმის ფორმისაა, მაგრამ სინამდვილეში რეალურ ვითარებას ასახავს. (თუმცა, თუნდაც ულტიმატუმი იყოს, მაინც მისაღებია, რადგან სხვა ხმა, - უფრო კეთილშობილური და ცივილური, - ხელისუფლებას არ ესმის).
რეალური ვითარება კი ისაა, რომ თუ ხელისუფლებამ ძველებურად განაგრძო არჩევნების გაყალბება და გასაყალბებელი ბერკეტების ფლობა, რევოლუციური პროცესები თვით ხალხიდან დაიწყება (როგორც არაბულ ქვეყნებში მოხდა), და ის ოპოზიციური პარტიებიც კი, რომლებსაც ერთადერთ სწორ გზად არჩევნები მიაჩნიათ, თავისთავად გახდებიან ჩამბულნი რევოლუციურ პროცესებში.
ყოველივე ამის გათვალისწინება ხელისუფლებას, ასე თუ ისე, შეაფიქრიანებდა...
შეაფიქრიანებდა, რადგან რეალური არჩევნების შემთხვევაში მხოლოდ სახელისუფლებო სკამებს დაჰკარგავს, რევოლუციის შემთხვევაში კი - ყველაფერს.
შეაფიქრიანებდა მსოფლიოს მხარდაჭერის შესაძლებლობაც, რაც კარგად გამოჩნდა არაბული ქვეყნების მაგალითზე: მსოფლიომ მხარი დაუჭირა აჯანყებულ ხალხს და არა მანამდე მხარდაჭერილ ხელისუფლებებს.
შეაფიქრიანებდა და, იქნებ მომხდარიყო სასწაული - გონს მოსულიყო და მართლა წასულიყო საარჩევნო გარემოს რეალურ გაუმჯობესებაზე!
ერთი სიტყვით, ხელისუფლება არჩევანის წინაშე დგას: არჩევნები თუ ჯანყი ჯორჯიაში.
ანზორ აბჟანდაძე
7.03.2011
Подписаться на:
Сообщения (Atom)